Langzaam

Vandaag loop ik de laatste etappe van deel 1 van het Pieterpad. Van Januari tot nu heb ik 235 km gelopen. Ik ben door bossen en over landgoederen gelopen. Met in mijn oren het gemixte concert van kraaiende hanen, fluitende vogels en in de verte kerkklokken bekeek ik de steeds groener wordende natuur. Ik hou van de ochtend. Vanmorgen kwam ik na een plotselinge ontmoeting met een groep van zo’n 20 wandelaars lange tijd niemand meer tegen. Alsof ik de enige was die wakker was.
Nu zit ik bij de stobbe, een onbemande pleisterplaats waar ik zelfs een kop koffie kon maken. Toen ik begon met mijn tocht in Januari was ik in de veronderstelling dat ik veel zou nadenken onderweg. Niets is minder waar.
Meer waar is dat ik langzaamaan steeds meer opging in de natuur, het boerenlandschap en de kleine stukjes cultuur die ik passeerde. Het lopen is als een soort mantra. Ik ben weg van alles waar ik thuis mee bezig ben. Ik voel mijn benen, (soms klagen) ik voel dat ik diep kan doorademen en ik loop door het land waar ik in opgegroeid ben, maar waar ik vooral met een snelheid van 100km per uur doorheen heb gereisd. Als je maar 5 km per uur aflegt, zie je meer. Opnieuw leer ik de kracht van langzaam kennen. Ik stapte net over twee naaktslakken, die gaan pas echt langzaam. Ik zeg: er zijn grenzen. Ik hou me maar bij 5 km per uur.

Niets anders dan beelden?

Wij zijn er nieuwsgieriger naar te weten of er een God van gerechtigheid is dan te weten of er een God van de ordening is. is er een God die tranen verzamelt, die de hoop vervult, die de beproevingen van de schuldelozen beloont? Of moeten we aannemen dat de domeinen van het denken, de heilige doelen, de eensgezindheid en de daden van opoffering van wie eerlijk en zachtmoedig zijn niets anders zijn dan beelden geschilderd op het oppervlak van een wereldzee?Abraham Joshua Heschel

Ik ben nu al een tijd in het boekje van Heschel ‘De mens is niet alleen’ aan het lezen.
het lukt me een beetje om er over te schrijven naar aanleiding van de quotes die ik noteer. Het lukt me slecht om er over te spreken. Al vele malen trachtte ik aan vrienden iets uit te leggen over wat ik las. Slechts wat gestamel verliet mijn mond. Toch raakt iedere keer opnieuw dat wat ik lees.
En ook doet de tekst iets met mijn waarnemingen. Alsof de wereld zich scherper aftekent en grotere betekenis krijgt in het puur er zijn.
Bovenstaande tekst raakte me ook en direct. Maar al te vaak zoek ik naar de ordening en maar al te vaak sla ik daarin de plank mis. Het zoeken naar ordening is iets wat volgens mij veel mensen doen. We willen een verzameling ‘zo zit het’s’ hebben. Deze verzameling mag veranderen, maar moet wel blijvend aanwezig zijn om ons enig houvast te geven in ons sloepdobberende bestaan.
En als die ordening wordt doorklieft door onrecht, ongeluk, of oneerlijkheid daagt daarachter direct die veel diepere en grotere vraag op. waarom? Waarom moest dit gebeuren? Wie is hier verantwoordelijk voor? Waarom is er dood, pijn en onrecht?
Sommigen van ons wijzen dan naar God en verklaren Hem schuldig. sommigen van ons hebben het vanaf dat moment gehad met God (of al veel eerder), sommigen van ons raken van binnen verstild en vertwijfeld, sommigen van ons denken dat ze dan God moeten beschermen en zoeken verklaringen waarom deze God dat toeliet om te gebeuren en ook zijn er van ons die om God roepen voor troost en verantwoording. Wat ik zo mooi vond aan deze tekst is dat Heschel de daden van rechtvaardigheid, eerlijkheid en zachtmoedigheid als kenmerken van allereerst mensen neerzet terwijl Hij tegelijk lijkt te zeggen dat deze daden verbonden zijn aan wie God is. En hij uit een ferme kritiek op wie deze daden slechts als kleine druppels in een grote zee ziet en het geloof in ‘dat de tranen gewist zullen worden’ heeft verloren.

Ik zocht mijn ziel

“Ik zocht mijn ziel
maar kon haar niet zien.
Ik zocht mijn God
maar God ontweek mij.
Ik zocht mijn naaste
en vond hen alledrie.”
(M.L. King)

Het mysterie van de ‘naaste’. Wie is mijn naaste? Wiens naaste ben ik?
Ik kom iedere keer weer tot hetzelfde eenvoudige antwoord. Wie mijn naaste is, is degene die mij ziet. Die mij wil ontmoeten. Die het uithoudt bij mijn onredelijkheid, bij de pijn van mijn hart en die er op gericht is om me te doen groeien in wijsheid en verbondenheid.
En ik ben een naaste voor iemand anders als ik alle dingen die ik hierboven schrijf doe bij wie ik kan zien.
Er zijn veel redenen waarom ik mensen niet kan zien:
– de tijd regeert mijn leven
– ik ben bang
– ik heb geen zin
– ik begrijp de ander niet
– ik veroordeel
– ik ben onverschillig
– ik heb geen ruimte
Daarom ben ik zo dankbaar voor de momenten dat dwars door alle onmogelijkheden plotseling mijn blik op iemand valt en ik iemand ZIE. Soms door een lange vriendschap, soms zo maar tijdens een les of een gesprek. Maar ik zie dan die andere mens en ik wijs hem of haar op wie hij of zij is: een mens dat vermogens en talenten in zich draagt om in verbondenheid met God, anderen en zichzelf te leven. En Marten Luther King is er blijkbaar van overtuigd dat waar mensen elkaars naasten worden, ze ook hun ziel en God zullen ontmoeten. Wat een fantastisch gevolg.

Buurvrouw Hans leeft voort.

Ik schreef al eens eerder over haar. Mijn oude buurvrouw Hans, met wie ik af en toe een bakkie dronk. Die me met haar 92 jaar op het hart drukte om bij elke verkiezing in ieder geval op een vrouw te stemmen. Die op haar 12e stopte te geloven in de bijbel als fundamentele waarheid. Die op haar 20e de gedesillusioneerde soldaten die de oorlog verloren en door de Goylaan in Utrecht hun weg naar huis zochten, opving en van eten voorzag. Die me trots foto’s liet zien van haar kinderen en kleinkinderen en waar de passiebloemen buiten bij haar huisje straalden aan de muur.
Op een dag was ze dood. op een dag stond haar huisje te koop en werd overgenomen door een jong stel. De passiebloem werd van de muur afgehaald en ik zag een beetje treurig toe hoe alle oude herinneringen aan haar verdwenen. Als er niemand was, keek ik over de muur die onze achtertuintjes scheidde en dacht aan Hans. Tot op een dag ik een groen plantje in mijn eigen tuin zag. Vanwege gebrek aan groene vingers wist ik niet direct wat het was, maar ik zocht op internet naar de vorm van de groene blaadjes. Het was een passiebloemplant! Vandaag is het zondag en toen ik slaperig zat te ontbijten zag ik het: een bloem! Er was een passiebloem uitgekomen!
Ik glimlachte. Hans de klerk leeft voort. In de passiebloem aan mijn kant van de muur!

Rondborstige protesten!

Vrouwen moeten wat vaker elkaars bemoedigende zusters zijn in plaats van bemoeiallerige tantes!

Op een vrouwenmeeting twee jaar geleden bespraken wij bovenstaande quote. De bemoeiallerige houding die vrouwen aannemen tov vriendinnen, dochters, zussen en moeders waarbij ze proberen om elkaar vooral niet te stimuleren tot ontwikkeling, groei en ambitie, was niet iets waar we trots op waren. Maar vandaag kreeg ik een voorbeeld van bemoedigend zuster gedrag! Honderden vrouwen portretteerden hun decolleté en posten dat op Facebook als blijk van steun aan de Australische premier Julia Gillard. Nadat die kritiek kreeg van een columniste op een vijf jaar oude foto.
Uiteraard was niet ik, maar mijn man degene die het nieuws oppikte. (Hij waardeert het decolleté)
Ik ging gelijk enthousiast de tweets langs die erover werden geschreven:

@RichardBordes: Da’s 100x leuker dan die Harlem Shake zeg ik … Honderden vrouwen verspreiden decolleté via sociale media
@ItIsReallyAngie: Hihi… Allemaal decolleté dingen
@Ruudstarr: Nu nog ff in Nederland !!!
@chicocaliente11: Wow… Best hashtag ever!! Every country should do this!
@joalabaster: Photo is ready to go for #ConvoyofCleavage
in the morning.
@NoPlaceforSheep said, “Cos women have breasts & ppl should get over it.”

Zowel vrouwen als mannen zijn enthousiast over de actie. Wellicht om wat verschillende redenen, maar dat maakt niet uit vind ik. Voor mij hebben de Australische vrouwen aangetoond dat zij als bemoedigende en humorvolle zusters voor hun premier opkomen en daarmee de rondborstige en ware kracht van vrouwen laten zien! Ik hoorde laatst trouwens ook iets over harige vagina’s.. Dat kreeg iets minder respons geloof ik.

Waardering versus informatie!

De mensheid zal niet omkomen door gebrek aan informatie, maar alleen door een gebrek aan waardering. (Uit: de mens is niet alleen – Abraham Joshua Hesschel)

Wat gebeurt er als je geen waardering krijgt? Mensen die zich gewaardeerd weten zitten over het algemeen ‘goed in hun vel’. Ze worden daardoor gestimuleerd en gemotiveerd voor wie ze zijn en wat ze doen. Mensen die zich niet gewaardeerd voelen daarentegen trekken zich terug in zichzelf, worden onverschillig, of komen in opstand. Waardering is de basis voor ontwikkeling. Als er geen waardering is, moet een mens erg sterk zijn om in zijn eentje zich te blijven ontwikkelen. Stel dat er alleen maar informatie beschikbaar zou zijn en geen waardering. Hoe zou dat dan zijn? Ik zie beelden voor mijn netvlies van mensen die als een soort robots beginnen te leven.

Stel dat er alleen waardering zou zijn, maar geen informatie? Volgens mij kan dat niet. Zelfs als je de enige mens zou zijn, verstandelijk en lichamelijk op babyniveau, blind en doof, dan nog zou je waarnemen en daarmee informatie tot je nemen. Nu zegt Hesschel ‘ gebrek aan informatie’ ipv geen informatie. Dan komt het beeld van the Croods bij me op, holbewoners. De film gaat o.a over een liefdevolle vader die zijn vrouw en kinderen waardeert, maar doordat hij geen grenzen meer durft te verleggen, loopt het gezin het risico uit te sterven. Ofschoon ik denk dat mensen inderdaad waardering nodig hebben, toch hebben ze ook ‘nieuwe informatie’ nodig om zich verder te kunnen ontwikkelen. Als er gebrek aan informatie is, zullen ze daar toch naar moeten zoeken om verder te kunnen gaan. En daarvoor hebben mensen weer waardering nodig om dit te kunnen gaan zoeken.

Geloofservaring zonder geloof.

“Mijn eerste misviering sinds jaren. Een zeldzaam gelukkige gebeurtenis in de familiekring bracht ons die zondagochtend bijeen in een parochiekerk in Amsterdam-West. Daar zat ik, als overtuigd atheist, in een hoogmis die de geest van de tijd stoutmoedig uitdaagde door de mond van een uitgedund parochievolk met al even uitgedund haar. Wat doet een atheist in een kerk? Ik vergreep mij aan het sacrament. De overtuiging waarmee ik het ontving wortelde wel degelijk in de zin die ik in de misvoering ervoer. Wat gebeurde daar eigenlijk? Het meest voor de hand liggende antwoord is dat het geloofsmysterie van de menswording, dood en verrijzenis van Christus werd gevierd: de heilsboodschap van de verlossing van de mens. Maar voor mij was dat alleen een historische en culturele wetenschap. Enig geloof ging daar niet mee samen. Toch zong ook ik het credo in zijn Latijnse bewoordingen instemmend mee. Zelden was dat woord toepasselijker dan hier. Mijn stem viel in met het gezang, dat van mij bezit nam in de meest lichamelijke en materiele vorm. De ervaring dat alles goed was zoals het was ontsprong aan de rite waaraan ik deelnam. Ger Groot (1954) uit: Trouw, 15 juni 2013

Al enkele jaren begeef ik me buiten de gevestigde kerken en kerkdiensten en werk ik mee aan Blossom030, een initiatief dat ondersteund wordt door de PGU, maar waar we de volledige vrijheid hebben om iets met het idee kerk te doen op onze eigen manier. Het is een heel proces om van insider outsider te worden. Niet alleen de kerk-vorm gaat op de schop, maar ook de inhoud van het evangelie ligt constant onder de loep. Wat geloof IK? En is er ook nog iets dat WIJ geloven? Komende uit een groep van WIJ geloven in hetzelfde (althans.. volgens de visie en missie van die kerk), maak ik nu deel uit van een groep waar dat wat IK geloof soms onhelder is en dat wat WIJ geloven nog veel onduidelijker!
In eerste instantie beangstigde me dat. Kan ons initiatief wel ergens toe leiden als we zo verschillend zijn en zo verschillend over zingeving en geloof denken?
ja, dat kan, heb ik nu geleerd! En de samenbindende factoren zijn de rituelen en de sacramenten.
Iedere maand delen wij de maaltijd en vieren wij het sacrament van het avondmaal. Jong en oud, gelovig in vele vormen en inhouden, en gewoon zoals wij zijn op dat moment, zonder ons anders voor te hoeven doen. En iedere maand schuiven er mensen aan die een keer meedoen, zomaar vanuit allerlei richtingen komen ze. “Het gebeurt zoals het gebeurt en alles is goed zoals het is” merk ik iedere keer. We weten ons verbonden met elkaar, met wie ons voorgingen en met Christus, in welke zin dan ook. Misschien is dat hetgeen Ger Groot ook over schreef. Er is iets wat wij niet zien, dat er toch is. Er is een besef van iets wat we wel kunnen waarnemen maar niet kunnen verwoorden. Een lied, een ritueel, een sacrament kan dat besef omzetten in een ervaring van verbondenheid. Met wat of wie? Ik noem deze God mens en wereld.

Moderne heldenmoed! Over filmmaker Florin Iepan

In 1941 richtte het Roemeense leger een bloedbad aan in Odessa onder leiding van Ion Antonescu. Meer dan 20.000 Joden zijn toen vermoord. In 2004 stelde een onderzoekscommissie onder leiding van Eli Wiesel vast dat Roemenie medeplichtig was aan de holocaust. Ceausescu leverde tussen1968 en1989 40.000 joden uit aan Israel voor 112,5 miljoen dollar.
Roemenen worden hier echter niet graag aan herinnerd en zwijgen in alle talen.
Mijn leeftijdgenoot Florin Iepan, Roemeense filmmaker besloot om het zwijgen en ontkennen van de Roemenen te doorbreken met de film Odessa. In de film klopt Iepan samen met een van de laatst overgebleven overlevenden van de moordpartij in 1941 in Odessa, de 87-jarige Michael zaslavsky overal in Boekarest aan om erkenning. Maar niemand wil Zaslavsky ontmoeten.
Ik las dit artikel in de Trouw van vrijdag 7 juni 2013.
Twee gedachten bleven rondspoken in mijn hoofd:
1. ‘Samenlevingen kunnen maar moeilijk misstanden, laf gedrag en misdaden uit het verleden erkennen.’
2. Wat fantastisch dat Zaslavsky, als mens, gezien is door een ander mens en dat het grote lijden dat hem en zijn volk is aangedaan erkend is door die andere mens.
Florin Iepan is failliet, hij weet niet of hij ooit nog een film kan maken. Maar hij heeft durven kiezen voor wat goed was, wat rechtvaardig was en wat schoon was. Diep respect voel ik voor hem.